Zet de zaag in je regenpijp

De workshop van Tijs is perfect gepland, op de zoveelste grijze en natte dag in oktober. Twaalf mensen zijn naar Rotterdam gekomen om te horen hoe ze hun regenwater kunnen opvangen. Er is zelfs iemand uit het oosten van het land en een deelnemer uit België: ‘Dit soort inspirerende cursussen mis ik bij ons.’ Tijs laat vanmiddag allerlei oplossingen zien, van gestroomlijnde kant-en-klare systemen tot voordelige Willy Wortel-oplossingen. Vooral voor het laatste is veel belangstelling; de deelnemers zijn aanpakkers die zelf aan de slag willen. Er is iemand met een permacultuurtuin, ook de anderen willen regenwater gaan gebruiken voor het begieten van hun planten. Twee deelnemers overwegen een regenwatertank voor het toilet.

‘Waarom zou ik?’

Het is de eerste keer dat Tijs van Ruth een workshop geeft. Hij is toch vooral een man van niet praten maar doen. De volle week werkt hij voor zijn klusbedrijf 2RH, deze workshop doet hij op zijn vrije zaterdag. Ingrid Ackermans, directeur van Rotterdamse Munt, trok hem over de streep. Tijs installeerde afgelopen zomer een regenwatersysteem voor de stadskruidentuin. Rotterdamse Munt heeft op warme droge dagen wel 2000 liter per sproeibeurt nodig om alle planten overeind houden. Tijs heeft vijf grote buffervaten van 1000 liter met elkaar verbonden, genoeg om een week te overbruggen. ‘Ik zag hoe hij werkte’, vertelt Ingrid. ‘Met slimme en super simpele oplossingen. Hoe leuk zou het zijn als hij dat met anderen deelde? Wat hij doet past perfect bij wat Rotterdamse Munt wil: laten zien hoe makkelijk en leuk het is om groener te leven.’

Ingrid hoopt dat meer mensen gaan inzien hoe goed het is om je regenwater op te vangen. Een paar weken geleden sprak ze een vrouw die een regenton overwoog, maar er uiteindelijk vanaf zag: ‘Waarom zou ik? Ik heb berekend dat ik er maar 3 euro mee bespaar’, was haar argument. ‘Kraanwater is in Nederland spotgoedkoop, misschien wel té goedkoop’, zegt Ingrid. ‘Dat maakt het soms lastig om mensen in beweging te krijgen.’ Toch zijn er goede redenen om je regenwater op te vangen en te gebruiken voor bijvoorbeeld je tuin. Je ontlast er het riool mee, dat het bij fikse regenval zwaar te verduren krijgt. En je ontlast er de waterzuivering mee. Regenwater dat het riool in gaat, vermengt zich met afvalwater en moet de hele weg door de zuivering afleggen. Jammer, want regenwater is al relatief schoon. Tot slot bespaar je kraanwater. Dat water mag in euro’s niet veel kosten, het is wel veel waard. Er wordt ongelooflijk veel geïnvesteerd in veilig en schoon drinkwater. En wereldwijd lopen de voorraden snel terug.

Dakexperiment

Tijs is hét voorbeeld van een praktisch idealist. Met zijn bouwbedrijf probeert hij zo duurzaam mogelijk te werken. Liefst bouwt hij biobased, met natuurlijke materialen die de natuur niet belasten. Een jaar of acht geleden zette een opdrachtgever die voor Simavi in Afrika werkte hem aan het denken over water. ‘Zij vertelde hoe belangrijk en hoe kostbaar schoon water daar is. Elke druppel is goud. Toen ging bij mij de knop om. Ik begon met mijn eigen huis. Ik bouwde twee watertanks op mijn dak en sloot daar het toilet op aan. Het idee bleek enorm aan te slaan en steeds meer mensen vroegen of ik zoiets ook bij hun kon maken.’ Het bijzondere dakexperiment van Tijs kreeg inderdaad volop aandacht. Zie hier een filmpje van de feestelijke opening.

Dat Tijs een enorme drang heeft om zijn verhaal te verspreiden, is vanmiddag te merken. Met geduld en veel plezier legt hij uit wat er allemaal mogelijk is. Wie wil, kan een hightech systeem laten aanleggen. Tijs zelf werkt met verschillende bedrijven die daar de tanks, pompen en filters voor leveren. Er zijn zelfs SMART-systemen die automatisch kunnen schakelen tussen regenwater en kraanwater. Maar de deelnemers zijn vooral geïnteresseerd in de andere oplossingen: goedkope doe-het-zelf systemen, zoals een regenton of een ingegraven waterbuffer. Tijs heeft van alles meegebracht om te bekijken en aan te raken. Het leuke is dat bijna alles bij een doorsnee bouwmarkt te krijgen is. Een vrouw die al een regenton heeft, wil weten hoe je daar een bladvanger op monteert. Ook zijn er vragen over de veiligheid. Tijs legt uit hoe je algengroei of – erger nog – legionella bacteriën in je watersysteem voorkomt. En hoe belangrijk het is dat opgevangen regenwater nooit vermengd raakt met het drinkwater.

Muggen

Als Tijs klaar is met zijn verhaal heeft Rotterdamse Munt een leuke verrassing. Onder de deelnemers worden twee regentonnen verloot. Geen bouwmarktplastic, maar metalen vaten die – lekker circulair – uit de boedel van Unilever komen. Erik Schinkelshoek is één van de winnaars. ‘Ik moet hem eerst nog thuis zien te krijgen, maar dan krijgt hij een mooie plek in een hoek van de tuin’, vertelt hij enthousiast. De regenton is in goede handen, want Erik is een bodemkundig ingenieur met een eco-hart. Hij doet al veel om zijn voetafdruk klein te houden. Zo denkt hij na bij wat hij koopt, probeert hij zo weinig mogelijk afval te produceren en kijkt hij altijd naar wat hij kan hergebruiken. Een regenton heeft hij nog niet, dus de prijs gaat hem helpen bij weer een nieuwe stap naar duurzamer leven. Aansluiten op de regenpijp lijkt hem geen probleem. ‘Dat is het leuke van wat Tijs liet zien: alles is eenvoudig en iedereen die een band kan plakken kan dit ook. Ik heb al bedacht dat ik een houten deksel op mijn ton ga maken tegen de muggen. Muggen leggen eitjes in stilstaand water en voor je het weet zorgt je regenton voor een plaag. Leuk dat Tijs ons ook op dat soort dingen wijst.’

Handig of niet, de belangrijkste les van vanmiddag is dat iedereen een steentje kan bijdragen aan het klimaatbestendig maken van zijn omgeving. ‘Het geeft niet wat, maar doe in ieder geval íets’, zegt Tijs. ‘Zaag op zijn minst je regenpijp door en laat het water je tuin in stromen.’